Τεράστια είναι η ταλαιπωρία που υφίστανται οι εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι που είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν τη δήλωση ακινήτων (Ε9 2013) τους ηλεκτρονικά. Από τη μια μεριά έρχονται αντιμέτωποι με το ηλεκτρονικό σύστημα του Υπουργείου που στην καλύτερη των περιπτώσεων υπολειτουργεί, και από την άλλη με την άτεγκτη στάση του Υπουργείου Οικονομικών το οποίο μονίμως θεωρεί ότι «στραβός είναι ο γιαλός» χωρίς να αποδέχεται καμία ίδια ευθύνη.
(Σημειωτέον ότι τις τελευταίες ημέρες χιλιάδες φορολογούμενοι αντιμετώπισαν τραγελαφικά φαινόμενα αφού όταν μετά από προσπάθειες ωρών κατάφερναν να εισέλθουν στο σύστημα διαπίστωναν έκπληκτοι ότι δεν έβλεπαν την δική τους περιουσιακή κατάσταση, αλλά κάποιου άλλου φορολογούμενου σε άλλο μέρος της Ελλάδας, τα ακίνητα του οποίου μπορούσαν να τροποποιήσουν!)
Έπειτα από αυτή την κατάσταση, και ενώ χιλιάδες δηλώσεις Ε9 είναι ακόμα εκκρεμείς, το Υπουργείο Οικονομικών έδωσε μια νέα μικρή αλλά εντελώς ανεπαρκή παράταση υποβολής για όσους έχουν αλλαγές στον Πίνακα 1 εντός του 2012 (Ακίνητα Οικόπεδα κ.λ.π) μέχρι την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013. Η προθεσμία υποβολής για όσους πρέπει να επικαιροποιήσουν τον Πίνακα 2 που περιλαμβάνει αγροτεμάχια παραμένει μέχρι 14 Οκτωβρίου 2013. Ωστόσο όσοι έχουν αλλαγές στα ακίνητα και κατέχουν και αγροτεμάχια η προθεσμία παραμένει 27/9 και για την επικαιροποίηση και των αγροτεμαχίων τους (εκτός και αν δοθεί κάποια διαφορετική διευκρίνιση από το Υ.Ο.)
Ας δούμε όμως κάποια χρήσιμα κατά την άποψη μας στοιχεία που πιθανόν να λύσουν κάποιες απορίες. Αρχικά, οι τέσσερεις περιπτώσεις που μπορεί να συγκαταλέγεται ο φορολογούμενος και από τις οποίες προκύπτει εάν είναι ή όχι υπόχρεος για να καταθέσει δήλωση Ε9 φέτος είναι οι εξής:
1) Ο φορολογούμενος ο οποίος δεν είχε κάποια μεταβολή στα ακίνητα (πίνακας 1, δηλαδή κατοικίες, καταστήματα, οικόπεδα κ.λ.π.) που κατείχε μέσα στο έτος 2012 και ταυτόχρονα δεν έχει αγροτεμάχια την 1η Ιανουαρίου 2013, δεν πρέπει να προβεί σε κάποια ενέργεια σε σχέση με το Ε9, αφού δεν είναι υπόχρεος υποβολής για το έτος 2013.
2) Ο φορολογούμενος ο οποίος δεν είχε κάποια μεταβολή στα ακίνητα που κατείχε μέσα στο έτος 2012 και την 1η Ιανουαρίου 2013 είχε πλήρη, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε αγροτεμάχια (γήπεδα και εκτάσεις εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού) οφείλει να ελέγξει την περιουσιακή κατάσταση των γηπέδων αυτών, και να τροποποιήσει, συμπληρώσει ή και να διαγράψει αυτά, έτσι ώστε ο 2ος πίνακας του Ε9 να περιέχει τα σωστά στοιχεία των αγροτεμαχίων. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αναγράψει και τους αριθμούς παροχής ρεύματος στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα του πίνακα 1 (τα οποία ωστόσο δεν έχουν κάποια άλλη αλλαγή), καθώς το συγκεκριμένο πληροφοριακό στοιχείο είναι υποχρεωτικό για την επιτυχή οριστικοποίηση της δήλωσης.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα αγροτεμάχια δεν είναι περασμένα σωστά ή δεν εμφανίζονται καν στην ηλεκτρονική περιουσιακή κατάσταση παρότι ο φορολογούμενος τα είχε δηλώσει χειρόγραφα τα προηγούμενα χρόνια, αφού δεν έγινε ορθή μεταφορά τους με υπαιτιότητα του Υπουργείου Οικονομικών. Παρόλα αυτά ο φορολογούμενος είναι υποχρεωμένος να τα διορθώσει στο πίνακα 2 δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή ακόμα και στις λεπτομέρειες του (π.χ. , σε πιο διαμέρισμα του δήμου είναι, απόσταση αγροτεμαχίου από τη θάλασσα, εάν υπάρχει κτίσμα μέσα στο αγροτεμάχιο, εάν υπάρχει πρόσβαση από δρόμο και τι είδους δρόμος είναι, τι είδους καλλιέργεια υπάρχει κ.λ.π. – στοιχεία που κρύβουν επιβαρύνσεις) αφού για πρώτη φορά θα επιβληθεί φόρος επί των αγροτεμαχίων από το έτος 2014, με το νέο Ενιαίο Φόρο Ακινήτων που πρόκειται να ψηφιστεί τις επόμενες εβδομάδες.
3) Φορολογούμενος ο οποίος είχε μεταβολή εντός του 2012 στα ακίνητα που κατείχε και δεν κατέχει αγροτεμάχια την 1η Ιανουαρίου 2013 πρέπει να υποβάλλει ηλεκτρονικά το έντυπο Ε9 καταχωρώντας τις αλλαγές οι οποίες έγιναν. Επιπλέον, πρέπει να αναγράψει τους αριθμούς παροχής ρεύματος σε όλα τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα που κατέχει ώστε να μπορέσει να οριστικοποιήσει τη δήλωση.
4) Φορολογούμενος ο οποίος είχε μεταβολή εντός του 2012 στα ακίνητα που κατείχε και είχε αγροτεμάχια την 1η Ιανουαρίου 2013 υποχρεώνεται να υποβάλλει με ηλεκτρονικό τρόπο ατομικά το έντυπο Ε9 και να δηλώσει τις μεταβολές που έγιναν στα ακίνητα, όπως επίσης να ελέγξει την περιουσιακή κατάσταση των γηπέδων αυτών, και να τροποποιήσει, συμπληρώσει ή και να διαγράψει αυτά, έτσι ώστε ο 2ος πίνακας του Ε9 να περιέχει τα σωστά στοιχεία των αγροτεμαχίων. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αναγράψει και τους αριθμούς παροχής ρεύματος στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα του πίνακα 1
Η δήλωση Ε9 υποβάλλεται ατομικά από κάθε υπόχρεο και όχι οικογενειακά, όπως γινόταν με την έντυπη κατάθεση της. Η σύζυγος εφόσον είναι υπόχρεος για υποβολή Ε9, και εφόσον διαθέτει δικούς της κωδικούς στο TAXISNET θα καταθέσει δήλωση μπαίνοντας με αυτούς τους κωδικούς. Εάν δεν διαθέτει κωδικούς, θα μπει στο σύστημα με τους κωδικούς του συζύγου της, και θα επιλέξει ότι θέλει να υποβάλλει δήλωση για εκείνη, στο αρχικό στάδιο εισόδου στο σύστημα. Όσον αφορά τη δήλωση ακινήτων των ανήλικων τέκνων, η δήλωση θα υποβάλλεται στο όνομα του ανήλικου τέκνου, με τους κωδικούς πρόσβασης του γονέα. Τα ενήλικα προστατευόμενα τέκνα, θα πρέπει να πιστοποιηθούν με δικούς τους κωδικούς στο σύστημα προκειμένου να υποβάλλουν δήλωση.
Πως δηλώνονται τα αυθαίρετα, οι ημιυπαίθριοι και οι τακτοποιούμενοι χώροι
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει τακτοποιήσεις σε αυθαίρετα κτίσματα και σε ημιυπαίθριους χώρους με τρεις διαφορετικούς νόμους (ν.3775/2009,ν.3843/2010,ν. 4014/2011). Η αντιμετώπιση όσον αφορά την καταχώρηση στο έντυπο Ε9 διαφοροποιείται σε κάθε νόμο ως εξής:
1) Τακτοποίηση κτισμάτων με το ν.3775/2009 (Σουφλιάς)
Τα τακτοποιημένα κτίσματα πρέπει να αναγραφούν στο Ε9 σύμφωνα με την πραγματική τους κατάσταση. Οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους.
2) Τακτοποίηση κτισμάτων με το ν.3843/2012 (Παπακωνσταντίνου)
Δεν απαιτείται η προσθήκη των ημιυπαίθριων χώρων στους κύριους χώρους του Ε9 μόνο για το λόγο της τακτοποίησης τους, είτε αν σε παλαιότερες δηλώσεις είχαν αναγραφεί ως βοηθητικοί, είτε δεν είχαν αναγραφεί καθόλου. Αν βέβαια είχαν δηλωθεί σε προηγούμενη δήλωση Ε9 δεν διαγράφονται. Ωστόσο ο φορολογούμενος θα πρέπει να τους συμπεριλάβει στους κύριους χώρους του ακινήτου όταν υπάρξει μελλοντικά μεταβολή από άλλη αιτία (π.χ. αγορά, μεταβολή του είδους εμπράγματου δικαιώματος, μεταβολή των ποσοστών ιδιοκτησίας κ.λ.π.)
Όταν τακτοποιούμενοι χώροι μετατρέπονται σε χώρους κύριας χρήσης με το συγκεκριμένο νόμο, και είχαν ήδη περιληφθεί σε παλαιότερη δήλωση ως βοηθητικοί, τότε δεν απαιτείται μόνο για το λόγο της τακτοποίησης τους να μεταφέρουμε τα αντίστοιχα τετραγωνικά μέτρα στους χώρους κύριας χρήσης, παρά μόνο αν υπάρξει μεταβολή από άλλη αιτία. Εάν όμως οι συγκεκριμένοι χώροι δεν είχαν αναγραφεί καθόλου σε παλαιότερη δήλωση Ε9 τότε θα πρέπει να αναγραφούν στη δήλωση του οικείου έτους μετά την τακτοποίηση τους ως χώροι κύριας χρήσης.
3) Τακτοποίηση κτισμάτων με το ν.4014/2011 (Μπιρμπίλη)
Τα αυθαίρετα, θα πρέπει να δηλωθούν στην πραγματική τους κατάσταση και χρήση. Οι ημιυπαίθριοι και τακτοποιημένοι χώροι προστίθενται στους κύριους χώρους. Δηλώνονται τουλάχιστον από το επόμενο έτος της ημερομηνίας τακτοποίησης (ως ημερομηνία τακτοποίησης νοείται η ημερομηνία της αίτησης).